Thế hệ trẻ đang viết lại câu chuyện về văn hóa thưởng thức cà phê theo cách của riêng họ. Không còn bị gò bó trong những khuôn mẫu cứng nhắc hay quan niệm truyền thống, Gen Z đang tiên phong trong việc khám phá đa dạng hương vị cà phê dựa trên trải nghiệm cá nhân.
Bài viết này sẽ giải mã xu hướng "thử vị" đang ngày càng phổ biến, cung cấp những góc nhìn mới về cách chọn cà phê phù hợp với bản thân, và khuyến khích bạn bước vào hành trình khám phá gu cà phê đích thực của mình.
1. Cà phê không cần đúng – chỉ cần hợp
Trong thế giới cà phê, không có khái niệm hương vị "đúng" hay "chuẩn", chỉ có hương vị phù hợp với bạn. Đó là tinh thần mà thế hệ trẻ hiện nay đang hướng tới khi thưởng thức cà phê.
Theo khảo sát của The Coffee Bean & Tea Leaf (2023) với người tiêu dùng trong độ tuổi 18-25, phần lớn cho biết họ không quan tâm đến việc uống cà phê "theo cách đúng", mà chỉ muốn tìm ra loại cà phê mang lại trải nghiệm thú vị cho bản thân. Điều này phản ánh rõ nét tư duy không theo khuôn mẫu của Gen Z.
Gen Z và người trẻ hiện đại tiếp cận cà phê theo một triết lý đơn giản: họ thử – họ cảm – và họ chọn. Không giống các thế hệ trước thường trung thành với một loại cà phê quen thuộc, người trẻ ngày nay ưa chuộng việc khám phá nhiều hương vị khác nhau trước khi tìm ra "chân ái" của mình.
Cách chọn cà phê phù hợp không còn dựa vào chuẩn mực cũ, mà dựa vào trải nghiệm cá nhân. Mỗi người đều có bộ vị giác và sở thích riêng, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi cùng một loại cà phê có thể được đánh giá hoàn toàn khác nhau bởi những người khác nhau.
2. Vì sao nên thử nhiều gu vị trước khi quyết định?
Hành trình tìm kiếm gu cà phê phù hợp giống như một cuộc phiêu lưu - càng khám phá, bạn càng hiểu rõ hơn về sở thích của mình. Có nhiều lý do thuyết phục cho việc nên thử nhiều loại cà phê trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Cà phê có quá nhiều biến thể
Thế giới cà phê vô cùng đa dạng với hàng trăm giống cà phê khác nhau, trong đó phổ biến nhất là Arabica và Robusta. Mỗi giống lại có những đặc tính riêng biệt về hương vị, độ đậm đà và hậu vị. Chưa kể đến các phương pháp chế biến như Honey, Natural, Washed... mỗi phương pháp lại tạo ra một profile hương vị hoàn toàn khác biệt.
Theo Hiệp hội Cà phê Đặc sản (SCA), có tới hơn 800 hợp chất tạo hương vị trong cà phê, nhiều hơn cả rượu vang. Điều này lý giải tại sao việc thử nghiệm là cần thiết để khám phá trọn vẹn thế giới hương vị cà phê.
Một loại cà phê có thể cho vị khác nhau tùy cách pha và độ rang
Cùng một loại hạt cà phê nhưng khi được rang ở các mức độ khác nhau (light, medium, dark) sẽ mang đến những trải nghiệm hương vị hoàn toàn khác biệt. Không chỉ vậy, phương pháp pha chế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hương vị cuối cùng.
Nghiên cứu từ Journal of Agricultural and Food Chemistry (2022) chỉ ra rằng cùng một loại cà phê khi pha bằng phương pháp pour over, espresso, hay phin truyền thống có thể cho ra các profile hương vị khác biệt đáng kể.
Hành vi "thử trước – chọn sau" đang phổ biến trong giới trẻ
Theo báo cáo xu hướng tiêu dùng của Nielsen IQ (2023), phần lớn người tiêu dùng Gen Z thích thử nhiều lựa chọn trước khi quyết định trung thành với một thương hiệu hay sản phẩm. Đặc biệt trong lĩnh vực F&B, xu hướng này càng rõ rệt.
Mỗi người đều có một gu vị riêng biệt, và cách duy nhất để tìm ra nó là thông qua trải nghiệm thực tế. Không ai có thể nói trước được bạn sẽ thích loại cà phê nào cho đến khi bạn thực sự thử nó.
Họ uống để hiểu mình – không phải để làm đúng như người khác
Thế hệ trẻ coi việc thưởng thức cà phê như một hành trình khám phá bản thân. Họ không chạy theo xu hướng hay uống theo số đông, mà tìm kiếm những hương vị phản ánh đúng cá tính và sở thích của mình.
Việc thử nghiệm nhiều loại cà phê khác nhau không chỉ giúp bạn tìm ra hương vị mình yêu thích, mà còn giúp bạn hiểu rõ hơn về khẩu vị cá nhân. Càng thử, bạn càng trở nên tinh tế hơn trong việc nhận biết các nốt hương, cảm nhận độ body, và đánh giá hậu vị. Và càng tinh tế, bạn càng dễ dàng chọn được loại cà phê phù hợp với mình.
3. Những yếu tố giúp bạn chọn cà phê phù hợp
Để tìm ra loại cà phê hợp với khẩu vị cá nhân, bạn nên chú ý đến một số yếu tố quan trọng sau đây:
|
Yếu tố cần chú ý
|
Vì sao quan trọng
|
|
Độ rang (light–medium–dark)
|
Ảnh hưởng lớn đến vị chua, đắng, hậu vị
|
|
Loại hạt (arabica–robusta)
|
Ảnh hưởng tới độ thơm, độ body, độ caffeine
|
|
Phương pháp chế biến
|
Natural/Honey/Washed tạo ra tầng hương vị khác nhau
|
|
Mục đích sử dụng
|
Uống hằng ngày, pha thủ công hay dùng phin/truyền thống
|
Độ rang (light–medium–dark)
Độ rang là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến hương vị cà phê. Theo nghiên cứu của Coffee Science Foundation (2023), độ rang có ảnh hưởng rất lớn đến profile hương vị của cà phê.
- Light Roast: Giữ lại nhiều hương vị tự nhiên của hạt, thường có vị chua rõ rệt, hương hoa quả, độ caffeine cao
- Medium Roast: Cân bằng giữa vị chua và đắng, hương thơm phong phú, body vừa phải
- Dark Roast: Vị đắng đậm đà, hương vị mạnh mẽ, ít chua, body dày, hậu vị kéo dài
Nghiên cứu từ Đại học California, Davis chỉ ra rằng nhiều người tiêu dùng trẻ tại Việt Nam thích độ rang medium - một sự thay đổi đáng kể so với xu hướng ưa chuộng cà phê rang đậm của các thế hệ trước.
Loại hạt (arabica - robusta)
Mỗi loại hạt cà phê mang đến một trải nghiệm khác biệt:
- Arabica: Thường có vị chua thanh, hương thơm phức tạp với các nốt hương hoa, trái cây, chocolate, hàm lượng caffeine thấp hơn
- Robusta: Đặc trưng bởi body dày, vị đắng mạnh mẽ, hậu vị kéo dài, hàm lượng caffeine cao hơn
Tùy thuộc vào sở thích cá nhân, bạn có thể chọn một trong hai loại này hoặc các blend kết hợp cả hai để tạo ra hương vị cân bằng hơn.
Phương pháp chế biến
Cách chế biến hạt cà phê từ quả tươi đến hạt khô cũng ảnh hưởng lớn đến hương vị cuối cùng:
- Washed Process: Cho vị sạch, rõ ràng, thể hiện đặc tính vùng trồng
- Natural Process: Tạo vị ngọt tự nhiên, hương trái cây đậm đà
- Honey Process: Mang đến vị ngọt cân bằng, độ phức tạp vừa phải
Theo Specialty Coffee Association, người tiêu dùng trẻ tại châu Á đang ngày càng ưa chuộng cà phê chế biến theo phương pháp Natural và Honey, với mức tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây.
Mục đích sử dụng
Không thể phủ nhận rằng mục đích sử dụng là một yếu tố quan trọng khi lựa chọn cà phê. Cà phê để uống hàng ngày vào buổi sáng có thể cần đặc tính khác với cà phê để thưởng thức vào cuối ngày.
Việc xác định rõ mục đích sử dụng sẽ giúp bạn thu hẹp phạm vi lựa chọn và tìm ra loại cà phê phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
Coffeecherry - không áp đặt gu, chỉ cung cấp lựa chọn để bạn tự thử
Mỗi người đều có một hành trình khám phá cà phê riêng, và không có hai hành trình nào giống nhau. Đó là lý do tại sao Coffeecherry không đặt ra tiêu chuẩn cứng nhắc về "cà phê ngon", mà thay vào đó, cung cấp đa dạng lựa chọn để mỗi người có thể tự tìm ra hương vị phù hợp với mình.
Có người bắt đầu từ Arabica Cầu Đất với hương vị nhẹ nhàng, dễ tiếp cận, nhưng sau đó lại chuyển sang Fine Robusta vì yêu thích hậu vị ngọt sâu lắng và body dày hơn, nhiều note hương phức tạp, phong phú. Mỗi sự thay đổi trong khẩu vị đều phản ánh một chặng đường khám phá và trưởng thành trong hành trình thưởng thức cà phê.
Thậm chí, nhiều người còn lựa chọn kết hợp giữa các dòng cà phê khác nhau tùy theo thời điểm và mục đích: một loại cho buổi sáng cần sự tỉnh táo, và một loại khác cho buổi chiều thoải mái.
Coffeecherry cung cấp lựa chọn linh hoạt: từ blend nhẹ đến robusta rang kỹ, từ phin giấy đến hạt rang thủ công – để bạn tự chọn gu của mình, không theo bất kỳ khuôn mẫu nào. Dưới đây là một số lựa chọn tiêu biểu:
- Blend Coffee: Kết hợp giữa Robusta Ea-Tân Đắk Lắk với Arabica Cầu Đất theo các tỷ lệ 3/7, 2/8 hoặc 4/6 (Ro/Ara - Light Medium Roast), phù hợp với người mới bắt đầu, muốn trải nghiệm cân bằng
- Fine Robusta Coffee (Medium Roast): Đáp ứng nhu cầu của người thích vị đậm đà nhưng không quá gắt, nhiều note hương phong phú như: hoa quả, quả mọng, chocolate, rượu vang, hạt phỉ,.. Mang đến trải nghiệm mới lạ với vị chua thanh, ngọt tự nhiên
Thử vị không phải là hành động ngẫu nhiên, mà là một phương pháp có chủ đích để bạn hiểu rõ hơn về bản thân - thông qua từng tách cà phê bạn thưởng thức.
Bắt đầu hành trình khám phá cà phê của bạn bằng cách chọn một loại có vẻ phù hợp với những gì bạn đã biết về khẩu vị của mình. Thưởng thức từ từ, chú ý đến mọi chi tiết: hương thơm ban đầu, vị chua hay đắng, độ đậm đà, và đặc biệt là hậu vị còn đọng lại.
Cà phê là điều gì đó cá nhân, mang tính nghi lễ, một khoảnh khắc riêng tư khi người ta tái tạo năng lượng.
Tham khảo: