Trong thế giới cà phê đang không ngừng biến đổi, một dòng cà phê vốn bị đánh giá thấp đang dần lấy lại vị thế của mình trong cộng đồng những người yêu thích cà phê, đặc biệt là những người sành cà phê. Fine Robusta, với những đặc tính vượt trội so với Robusta thông thường, đang trở thành lựa chọn mới mẻ và thú vị cho những ai muốn khám phá thế giới hương vị cà phê đa dạng. 

Bài viết này sẽ giải mã lý do vì sao Fine Robusta đang tạo nên làn sóng mới, sự quan tâm mới trong cộng đồng những người yêu thích cà phê tại Việt Nam - nhất là giới trẻ. 

1. Một dòng cà phê từng bị bỏ qua – đang được nhìn lại

Trong một thời gian dài, Robusta thường bị gắn mác "thô, gắt, đắng" – một loại cà phê chỉ phù hợp để pha trộn hoặc dùng cho cà phê hòa tan giá rẻ. Nhận định này không hoàn toàn sai trong quá khứ, khi phần lớn Robusta được sản xuất với quy trình công nghiệp, thiếu sự tỉ mỉ trong khâu thu hoạch và chế biến.

Tuy nhiên, một làn gió mới đang thổi vào thị trường cà phê Việt Nam. Một phân khúc mới của Robusta – được gọi là Fine Robusta – đang dần được nhiều người sành cà phê tìm đến và đánh giá cao. Theo khảo sát của Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA) năm 2023, mức độ quan tâm đến Robusta chất lượng cao đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, đặc biệt trong nhóm người tiêu dùng trên 30 tuổi - những người có kinh nghiệm và sự tinh tế trong việc thưởng thức cà phê.

Điều gì khiến Fine Robusta trở nên hấp dẫn đến vậy? Câu trả lời nằm ở gu vị rõ ràng, hậu vị tốt và sự dễ tiếp cận của nó. Nhưng để có được một tách Fine Robusta đúng nghĩa, quy trình từ hạt đến tách phải được thực hiện một cách cẩn thận và chuyên nghiệp.

2. Robusta đặc sản là gì? Tại sao khác Robusta thường?

Để hiểu rõ sự khác biệt giữa Robusta thông thường và Robusta đặc sản, chúng ta cần đi sâu vào từng khía cạnh của quá trình sản xuất và đặc tính hương vị:

Theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Cà phê Đặc sản (SCA), để được công nhận là Fine Robusta, hạt cà phê phải đạt điểm cupping (thang điểm đánh giá chất lượng cà phê) từ 80 điểm trở lên - một ngưỡng đánh giá khá cao đối với dòng cà phê này.

Fine Robusta là một trong những đại diện rõ nhất cho hướng đi "Robusta đặc sản" tại Việt Nam. Với vị thế là quốc gia sản xuất Robusta lớn thứ hai thế giới, Việt Nam đang có lợi thế không nhỏ trong việc phát triển phân khúc Fine Robusta, mang đến một góc nhìn mới về tiềm năng của loại cà phê vốn bị đánh giá thấp này.

3. Vì sao người trẻ chọn Fine Robusta?

Mặc dù người tiêu dùng Fine Robusta thường tập trung ở nhóm tuổi trên 30 - những người đã có trải nghiệm và kiến thức về cà phê, gần đây chúng ta đang chứng kiến một xu hướng trẻ hoá người biết đến và quan tâm đến dòng cà phê đặc sản này. Hiện tượng này có những lý do cụ thể:

Đặc tính hương vị phù hợp với người đã có kinh nghiệm thưởng thức cà phê

Fine Robusta mang đến một profile hương vị đặc trưng với body dày, vị đắng dễ chịu và đặc biệt là hậu vị ngọt kéo dài - một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt so với nhận định truyền thống về Robusta. 

Mặc dù tầng hương của Robusta thường khó nhận biết hơn Arabica và đòi hỏi người uống phải có kinh nghiệm nhất định, nhưng chính sự tinh tế này lại thu hút những người sành cà phê, đặc biệt là nhóm tuổi trên 30. 

Những người có kinh nghiệm thưởng thức cà phê thường đánh giá cao các hương vị phức tạp, tinh tế - điều mà Fine Robusta có thể mang lại khi được chế biến đúng cách (Theo nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Cà phê UC Davis, 2022)

Truyền thông mới và sự tò mò về cà phê chất lượng cao

Nhờ sự phát triển của các nền tảng truyền thông xã hội và các kênh chia sẻ kiến thức về cà phê, thông tin về Fine Robusta và giá trị thực của nó đang dần tiếp cận được nhiều đối tượng hơn, bao gồm cả những người trẻ tuổi vốn quen thuộc với Arabica. 

Điều này tạo nên xu hướng trẻ hoá trong cộng đồng những người biết đến và quan tâm đến Fine Robusta, mặc dù người thực sự thưởng thức và đánh giá cao nó vẫn chủ yếu là những người có kinh nghiệm với cà phê.

Tính ứng dụng cao trong nhiều phương pháp pha chế

Fine Robusta có khả năng thích ứng tốt với nhiều phương pháp pha chế, từ phin truyền thống, French Press đến Espresso. Với đặc tính ít acid và body dày, nó thường mang lại kết quả ổn định, đặc biệt là khi sử dụng các phương pháp pha truyền thống của Việt Nam. 

Điều này khiến Fine Robusta trở thành lựa chọn lý tưởng cho cả những người mới bắt đầu khám phá cà phê chất lượng cao lẫn những chuyên gia đã có nhiều năm kinh nghiệm.

Hương vị ổn định và sự phù hợp với thói quen uống cà phê hàng ngày

Một điểm mạnh của Fine Robusta là hương vị ổn định và phù hợp với việc sử dụng hàng ngày. Khảo sát của Coffee Quality Institute (2023) cho thấy người tiêu dùng thường xuyên uống cà phê, đặc biệt là nhóm tuổi trên 30, đánh giá cao việc có thể duy trì một loại cà phê chất lượng cao trong thói quen hàng ngày của họ. Fine Robusta, với profile hương vị đậm đà nhưng không quá phức tạp, đáp ứng được nhu cầu này một cách hoàn hảo.

Giá trị cộng thêm: hiểu cà, hiểu vùng nguyên liệu, hiểu cách làm thật

Thế hệ người tiêu dùng trẻ ngày nay không chỉ quan tâm đến sản phẩm cuối cùng mà còn chú trọng đến quá trình và câu chuyện đằng sau. 

Fine Robusta – khi được làm đúng – không chỉ mang vị ngon mà còn đem đến trải nghiệm có chiều sâu, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức về cà phê Việt Nam.

4. Coffeecherry và hành trình làm Fine Robusta tại Ea-Tân

Trong bối cảnh Fine Robusta đang dần khẳng định vị thế của mình, Coffeecherry nổi lên như một trong những đơn vị tiên phong trong việc phát triển và quảng bá dòng cà phê này tại Việt Nam.

Làm từ vùng nguyên liệu Buôn Ma Thuột, Ea-Tân

Coffeecherry chọn vùng Ea-Tân thuộc Buôn Ma Thuột làm nguồn cung cấp nguyên liệu chính cho dòng Fine Robusta của mình. Đây là vùng đất bazan màu mỡ với độ cao khoảng 500-600m so với mực nước biển, tạo điều kiện lý tưởng cho việc canh tác Robusta chất lượng cao.

Hái tay, lên men tự nhiên, phơi nắng 100%

Khác với quy trình sản xuất công nghiệp, Coffeecherry áp dụng phương pháp thu hoạch thủ công, chỉ hái những trái cà phê chín đỏ. Sau đó, quả cà phê được lên men tự nhiên và phơi dưới ánh nắng tự nhiên 100%, giúp tạo ra những nốt hương đặc trưng và phức tạp hơn so với cà phê chế biến khô công nghiệp.

Mỗi mẻ rang được xác lập profile riêng – không dùng preset

Mỗi mẻ hạt cà phê đều có những đặc tính riêng, và Coffeecherry hiểu rõ điều này. Thay vì áp dụng một công thức rang cứng nhắc, chúng tôi điều chỉnh profile rang cho từng lô hàng, đảm bảo rằng mỗi mẻ rang đều có thể phát huy tối đa tiềm năng hương vị của hạt.

Ủ cà sau rang 48h – đóng gói theo từng lô kiểm duyệt

Sau khi rang, cà phê được ủ trong 48 giờ để các hương vị ổn định và phát triển đầy đủ. Mỗi lô hàng đều được kiểm duyệt kỹ lưỡng trước khi đóng gói, đảm bảo chất lượng đồng đều và đáp ứng tiêu chuẩn Fine Robusta.

Robusta đặc sản không cần thay thế Arabica. Nó chỉ cần được làm đúng để có vị riêng.

Đây là quan điểm cốt lõi trong cách tiếp cận của Coffeecherry đối với Fine Robusta. Chúng tôi không cố gắng biến Robusta thành một phiên bản khác của Arabica, mà tập trung vào việc khai thác những đặc tính riêng biệt và giá trị vốn có của giống cà phê này.

5. Gu vị phong phú - không còn là lãnh địa riêng của Arabica

Trước đây, khi nhắc đến cà phê có hương vị phong phú và đa dạng, người ta thường nghĩ ngay đến Arabica. Tuy nhiên, Fine Robusta đang dần phá vỡ định kiến này, chứng minh rằng Robusta, khi được canh tác, chế biến và rang xay đúng cách, cũng có thể mang đến những trải nghiệm hương vị độc đáo và đáng nhớ.

Fine Robusta đang tạo một không gian riêng trong thói quen cà phê của người trẻ – không thay thế, mà bổ sung. Nó mở ra một lựa chọn mới cho những ai muốn khám phá thế giới cà phê đa dạng, vượt ra ngoài khuôn khổ của những định kiến truyền thống.

Ngày càng nhiều người chọn Robusta chất lượng cao, Fine Robusta, người trẻ thì có xu hướng quan tâm đến Cà phê đặc sản, Fine Robusta không phải vì “theo trend" – mà vì hợp gu, rõ vị, và có chiều sâu. Đặc biệt là những người đã có kinh nghiệm thưởng thức cà phê, họ nhìn nhận rằng một tách Fine Robusta có thể mang đến trải nghiệm thưởng thức không kém phần thú vị so với Arabica, chỉ là theo một cách khác biệt, đòi hỏi sự tinh tế hơn trong cảm nhận.

Với sự phát triển không ngừng của ngành công nghiệp cà phê Việt Nam và sự quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, Fine Robusta có tiềm năng trở thành một biểu tượng mới của cà phê Việt trên bản đồ cà phê thế giới - một loại cà phê với bản sắc riêng, không cần phải so sánh hay bắt chước bất kỳ ai.

Tham khảo:

• Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA). Báo cáo thị trường cà phê Việt Nam 2023.
• Specialty Coffee Association (SCA). Tiêu chuẩn đánh giá Fine Robusta, 2022.
• UC Davis Coffee Center. Nghiên cứu về thị hiếu cà phê của người tiêu dùng trẻ, 2022.
• Coffee Quality Institute. Khảo sát hành vi tiêu dùng cà phê tại khu vực Đông Nam Á, 2023.